Polski Ład wprowadza szereg zmian w PIT. Większość z nich wejdzie w życie już w 2022 r., m.in. podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, podniesienie drugiego progu podatkowego do 120 tys. zł. Spowoduje także wzrost składki zdrowotnej, jednocześnie pozbawiając prawa do jej odliczenia od podatku. W wyniku czego efektywne opodatkowanie wzrośnie dla zdecydowanej większości przedsiębiorców.
Wysokość składki zdrowotnej będzie zależna od formy prowadzenia działalności gospodarczej oraz wybranych zasad opodatkowania.
Składka zdrowotna
| Forma opodatkowania | |
|---|---|
| Skala podatkowa | 9 % dochodu, nie mniej niż 9 % minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 270,90 zł) |
| Podatek liniowy | 4,9 % dochodu, nie mniej niż 9 % minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 270,90 zł) |
| Karta podatkowa | 9 % minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 270,90 zł) |
| Ryczałt | Przychód do 60 tys. zł : 9 % z podstawy, którą jest 60 % przeciętnego wynagrodzenia (w 2022 r. – ok. 307 zł) Przychód powyżej 60 tys. do 300 tys. zł : 9 % z podstawy, którą jest 100 % przeciętnego wynagrodzenia (w 2022 r. – ok. 511 zł) Przychód powyżej 300 tys. zł : 9 % z podstawy, którą jest 180 % przeciętnego wynagrodzenia (w 2022 r. – ok. 920 zł) |
| – Jednoosobowa sp. z o.o., –Wspólnik sp.k., – Osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą | 9 % przeciętnego wynagrodzenia (w 2022 r. – ok. 511 zł) |
| Wynagrodzenie z tytułu powołania | 9% dochodu |
Od 2022 r. karta podatkowa będzie dotyczyć wyłącznie podatników, którzy korzystali z tej formy na dzień 31 grudnia 2021 r. oraz będą kontynuować stosowanie tej formy opodatkowania, z pewnymi wyjątkami, np. lekarze, stomatolodzy, weterynarze świadczący usługi na rzecz szpitali lub przychodni. Od 1 stycznia 2022 r. żaden podmiot nie będzie mógł złożyć wniosku o zastosowanie opodatkowania w tej formie.
Polski Ład wprowadza ulgę dla klasy średniej, która będzie przysługiwać osobom o przychodach w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie (od 5701 zł do 11 141 zł miesięcznie). Będą mogły z niej skorzystać osoby osiągające przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy,
- przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej.
Ulgą nie będą objęte:
- przychody osób na umowach zlecenia i o dzieło,
- przychody przedsiębiorców rozliczających podatek według stawki liniowej oraz ryczałtowo.
Ulga dla klasy średniej będzie wyliczana na podstawie jednego z dwóch ustawowych wzorów:
(A x 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,
(A x (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł.
A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a i pkt 2a.
Od 2022 r., gdy związek małżeński zostanie zawarty w trakcie roku podatkowego, małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, pozostający we wspólności majątkowej, od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego będą mogli być, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów.
Polski Ład rozszerza katalog zwolnień z PIT m.in. o ulgę dla dużych rodzin 4+. Wolne od podatku dochodowego będą przychody podatnika, który wychowuje co najmniej czworo dzieci, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8, z pozarolniczej działalności gospodarczej (opodatkowanej na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym lub ryczałtem). Przy wyższych zarobkach podatek będzie płacony dopiero od nadwyżki ponad tę kwotę. Rodzice, którzy rozliczają się według skali podatkowej, będą także korzystać z 30 tys. zł kwoty wolnej, co daje razem 115 528 zł bez podatku. Przy wspólnym rozliczeniu małżonków kwota bez PIT wynosić będzie 231 056 zł.
Kolejnym zwolnieniem z PIT wprowadzonym przez Polski Ład jest ulga dla seniorów. Wolne od podatku będą przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60 roku życia (w przypadku kobiety) i 65 roku życia (w przypadku mężczyzny), do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym oraz mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje emerytury lub renty rodzinnej.
Od 2022 r. prawo podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko do wspólnego opodatkowania się z dzieckiem zostanie zastąpione ulgą dla samotnie wychowujących dzieci. Podatnik będzie mógł odliczyć od podatku kwotę w wysokości 1 500 zł, jeżeli w roku podatkowym jest rodzicem albo opiekunem prawnym, który samotnie wychowuje dziecko.
Od 2022 r. skutki podatkowe zatrudnienia na „czarno” poniesie wyłącznie pracodawca. Polski Ład wprowadza następujące sankcje dla pracodawców (zmiany dotyczą zarówno podatników PIT jak i CIT):
- przychodem pracodawcy będą przychody pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz przychody
pracownika w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym, - przychodem pracodawcy będą wartość pracy osoby zatrudnionej nielegalnie, ustalona za każdy miesiąc, w
którym zostało stwierdzone nielegalne zatrudnienie, w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
przy czym przychód powstaje na dzień stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia, - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wypłaconych, dokonanych lub postawionych do dyspozycji
wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz wypłaconego pracownikowi
wynagrodzenia w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym, - w przypadku stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia lub zaniżenia podstawy wymiaru składek pracowników,
składki należne (społeczne i zdrowotne) od wynagrodzenia nielegalnie zatrudnionego pracownika oraz wynagrodzenia
wypłacanego „pod stołem” będą w całości finansowane przez pracodawcę, - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów opłaconych do ZUS składek, o których mowa pkt wyżej.
Jednocześnie Polski Ład wprowadza ochronę pracowników, którzy nie poniosą żadnych sankcji w związku z zatrudnieniem „na czarno” lub ujawnieniem wypłat części wynagrodzenia „pod stołem”. Wolne od podatku dochodowego są przychody pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 13 lit. a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz przychody pracownika w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym. W konsekwencji pracownik nie będzie ponosił obciążeń podatkowych wynikających z tych okoliczności i jednocześnie zachowa w pełni prawo do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, chociaż nie będzie partycypował w finansowaniu swoich ubezpieczeń.
Od 2022 r. ulega zmianie limit transakcji gotówkowych dla przedsiębiorców. Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą będzie następować za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku, gdy:
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekroczy 8 000 zł lub równowartość tej kwoty.
Podatnicy nie zaliczą do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej powyżej:
- została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
- została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny lub
- pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o podatku od towarów i usług, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.
Polski Ład wprowadza limit płatności gotówkowych dla konsumentów. Od 2022 r. konsument jest obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty.
Skutki podatkowe nie zastosowania się do wskazanych regulacji poniesie przedsiębiorca, bowiem za przychód z działalności gospodarczej uważana będzie również kwota płatności dotyczącej transakcji, o której mowa powyżej, otrzymanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego. W konsekwencji przedsiębiorca zapłaci podwójny podatek: od przychodu ze sprzedaży oraz dodatkowo z tytułu sankcji za przyjęcie gotówki. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych wprowadziła obowiązek przyjęcia płatności gotówkowej przez przedsiębiorców od konsumenta, gdy wartość jednorazowej transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności jest mniejsza od przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłaszanemu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ( w 2022 r. ok. 5370 zł).
Zmiany w wysokości ryczałtu z tytułu wykorzystywania samochodów służbowych do celów prywatnych. Od 2022 r. wartość nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi będzie ustalana się w wysokości:
- 250 zł miesięcznie – dla samochodów o mocy silnika do 60 kW lub stanowiących pojazd elektryczny w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych lub pojazd napędzany wodorem w rozumieniu art. 2 pkt 15 tej ustawy,
- 400 zł miesięcznie – dla samochodów innych niż wymienione w pkt 1, a zatem dla większości pojazdów.
Polski Ład – zmiany w PIT od 2023 r.
Od 2023 r. podmioty prowadzące działalność gospodarczą będą zobowiązane do prowadzenia przy użyciu programów komputerowych ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Księgi i ewidencje będzie należało przesyłać do urzędu skarbowego:
1) według stanu na ostatni dzień:
a) miesiąca – w przypadku, gdy stanowią podstawę ustalania zaliczek miesięcznych,
b) kwartału – w przypadku, gdy stanowią podstawę ustalania zaliczek kwartalnych
– w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po upływie odpowiednio tego miesiąca albo kwartału oraz
2) po zakończeniu roku podatkowego w terminie do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania za rok podatkowy (dotyczy także podatników CIT).
– za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej, na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3 Ordynacji podatkowej.
Od 2023 r. amortyzacji nie będą podlegać budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy. Polski Ład przewiduje przepisy przejściowe zgodnie, z którymi podatnicy PIT i CIT mogą, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od ww. środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r.
Dochody osiągane przez podatników z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze, w tym również z dzierżawy, poddzierżawy działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą będą opodatkowane wyłącznie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. W konsekwencji podatnik nie będzie mógł już odliczać od podstawy opodatkowania poniesionych kosztów.
Kalkulator_Polski_Ład – zaktualizowany na dzień 26.11.2021 r.
23-11-2021 Tekst ustawy opublikowany w Dzienniku Ustaw (Dz.U. 2021, poz. 2105).
